Eerst doen, dan denken?

1. Je hebt veel onderzoek gedaan naar de relatie tussen hersenen en gedrag. Daaruit blijkt dat je je hersenen kunt veranderen. Hoe werkt dat?

In de hersenen wordt dat wat je voortdurend doet, krachtiger. We weten dat er dan nieuwe verbindingen ontstaan onder andere in de prefrontale hersenschors. Neuroplasticiteit noemen we dat.

Die prefrontale hersenschors is gelinkt aan executieve vaardigheden, zoals plannen, flexibiliteit, leren van feedback, zelfreflectie, complexe beslissingen nemen en innovativiteit. Dit deel van de hersenen noemen we ook het wel het CEO-brein. Onderzoek toont aan dat hoe beter je deze executieve vaardigheden ontwikkelt, hoe succesvoller je bent.

2. In je boek IK2 geef je aan dat je je hersenen ten goede, maar ook ten kwade kunt ontwikkelen. Wat moet je absoluut niet doen?

Neuroplasticiteit heeft zelf geen richting, geen goed of kwaad. Als je ze traint, dan ontwikkel je ze in de richting waarin je ze traint.

Wat je wil voorkomen, is dat je ze de verkeerde richting op ontwikkelt. Bijvoorbeeld doordat je steeds je primaire reacties volgt en voor de korte termijn gaat. Stel, je hebt je telefoon naast je liggen terwijl je werkt, en je blijft steeds reageren op elke piep. Een ander voorbeeld is eten; we houden allemaal van vet, zout en suiker. De een reguleert dat, de ander niet. Hoe meer je je mee laat slepen door alle prikkels van buitenaf, hoe moeilijker het wordt om daaraan te ontsnappen.

Het tegenovergestelde geldt ook: als je wel reguleert, door bijvoorbeeld maximaal twee keer per dag je mail te checken, dan ontwikkel je je hersenen die kant op. Zelf check ik bijvoorbeeld maximaal drie keer per dag mijn mail. Zeker in de huidige omgeving, die continu verandert en steeds sneller wordt, zijn deze vaardigheden belangrijk. Ze helpen je om geen speelbal van externe prikkels te zijn.

3. Als je iets nieuws probeert, is er een kans op fouten. Wat doet dat met je hersenen?

Dat ligt een beetje aan jouw ervaringen tot dan toe. Er zijn mensen die worden opgeleid en opgevoed met het idee dat fouten maken verschrikkelijk is; dan ben je dom en krijg je straf. Andere mensen staan meer open voor innovatie, waardoor zij al meer gewend zijn aan het maken van fouten. Natuurlijk vinden die het nog steeds vervelend als er iets mis gaat, maar zij leren van de gemaakte fout.

We weten dat je hersenen gevormd worden door wat je meemaakt. Ervaringen maken bepaalde banen in je hersenen aan die beïnvloeden hoe je je voelt. Dat geldt ook voor nieuwe dingen proberen, en het risico op fouten dat daarbij hoort. Als je dat kunt ontwikkelen, dan ben je niet beledigd, beschaamd of bang, maar dan leer je ervan voor de volgende keer.

4. Veel mensen zijn opgeleid met het idee dat fouten maken eng is. Hoe kun je zo’n remmende werking veranderen?

Nieuwe dingen doen is heel belangrijk; als we allemaal gedaan hadden wat onze ouders het deden, dan woonden we nog steeds in grotten met berenvellen. De eerste stap is beseffen dat je zo in elkaar zit; dat je de kracht van verandering nog niet zo voelt. Elke vooruitgang betekent dat je uit je comfortzone moet stappen. Vaak is dat het moment dat mensen ‘ja maar’ zeggen. Dat is echter ook het moment waarop je jezelf kunt afvragen of je je wel moet verdedigen, of dat je ervan kunt leren.

Overigens is het niet alleen de remmende kracht van angst, vaak is er ook een reëel risico. We horen in de media altijd de grote verhalen over de bedrijven die het redden, zoals Google. Dan lijkt het alsof de methode die zij hebben toegepast de zaligmakende methode is, maar daar komt ook veel toeval bij kijken. Er is veel waar je geen controle over hebt, wat ook een factor is waardoor de situatie eng wordt. Uiteindelijk moet je leren afwegen of de angst die je voelt, veroorzaakt wordt door reële risico’s of doordat je uit je comfortzone stapt.

5. Wat is jouw grootste fout, en hoe ben je daar beter van geworden?

Dat ik me in het begin, en eigenlijk nog vrij lang, in mijn carrière heb laten leiden door alles wat altijd gedaan moest worden. Ik was te veel bezig met mijn to do-lijst afwerken. Natuurlijk heeft me dat ook veel gebracht, maar zoals ik het nu doe, is beter. Ik deel mijn tijd duidelijk in, met momenten van werk, beweging, ontspanning en rust.

Daarnaast blijkt tijdens onze onderzoeken natuurlijk soms dat onze hypothese niet klopt. Dat hoort bij wetenschappelijk onderzoek, maar daar moet je wel tegen kunnen. Jonge onderzoekers moeten vaak nog leren met die teleurstelling om te gaan. Maar ook daar passen je hersenen zich op aan; het feit dat je risico’s moet nemen en moet leren van je fouten, gaat steeds makkelijker.

Meer weten?

Margriet Sitskoorn is één van de inspirerende sprekers op de 12e editie van de Wake Up!: het Finext Fouten Festival.

Op donderdag 28 juni gaan we samen op zoek naar het geheim van goede fouten. Fouten waar je van leert, maken je succesvoller. Durf jij genoeg nieuwe dingen te doen? Ook als je daarmee de mist in kunt gaan?

Wil je dit niet missen? Meld je hier aan.
Heb je van ons een uitnodiging ontvangen? Gebruik dan de link uit de uitnodiging om je aan te melden.